Kalbi besleyen kalp damarlarına koroner arterler denir.Kalpten çıkan ana damar olan aort damarı tüm vücuda kan verdiği gibi, kalbin çevresinde de kalp damarları ilerler ve kalp damarlarının beslenmesini sağlar.Kalp damarları üç adet ana damardan oluşmaktadır.Bu damarlar kalbin sağ, sol ve arkasını beslerler. Bu kalp damarların içinde zamanla ateroskleroz adı verilen damar sertleşmesi oluşur ve bu durumda, damarın içinde yağdan oluşan plaklar günün birinde stres veya başka bir sebeple yırtılarak damarın pıhtı ve yağdan oluşan bir tıkaçla tıkanmasına sebep olur. 

Damarlar kalbi beslediği için damarlardan kalbe kan akımı devam edemeyeceğinden, bu damarların beslediği kalp hücreleri ölmeye başlar. Bu durumda ilk saatler çok kritiktir ve birkaç saat kan akımı o damarın beslendiği bölgede olmadığı zaman buradaki hücreler ölmeye başlarlar. Bu tablo kalp krizi olarak adlandırılır. 

Kalp krizi meydana geldiğinde bunun sonucunda ölümler de olabildiği gibi, kalbin hasarlanması ve daha sonraki hayatımızda bu ölmüş hücreler neticesinde kalbimizin bir bölümünün çalışmaması da kuvvetle muhtemeldir. Bu durum daha sonraki hayatımızda çabuk tıkanma, daralma, ritim bozukluklarına yol açabilir.

Kalp krizi başladığı zaman damarlar tıkandığı için kalbin beslendiği hücrelere kan gitmeyince kişi bunu çok şiddetli bir ağrı olarak hisseder. Bu ağrıyı  genelde hastalar göğsünün ortasında şiddetli baskı olarak tarif eder. Özellikle kravat bölgesinde yoğun bir ağrı olur.’’Üzerime fil oturmuş gibi hissediyorum’’ ve ya ‘’Üzerime birisi taşla bastırıyor, sıktırıyor’’ vb. ifadeleri duymamız mümkündür. Genellikle  bu ağrı kalbin sol tarafına, sol kola doğru yayılır, bazı durumlarda sırta, çeneye doğru da ilerler. Nadiren de olsa karına ve sağ kola da yayılabilir.

Kalp krizi ile birlikte meydana gelen  göğüs ağrısı genelde çok şiddetli bir ağrıdır, terleme eşlik eder. Hastada nefes darlığı olabilir. Kalpte oluşan ritim bozukluğundan dolayı kişi çarpıntı hissedebilir.Kişide bayılacak gibi olma hissi oluşabilir ve bir ölüm korkusu gelebilir.

- Kalpte ritim bozukluğuna bağlı çarpıntı hissi

- Şiddetli göğüs ağrısı

- Terleme

- Nefes darlığı

- Bayılacak gibi olma hissi

- Ölüm korkusu

Kalp krizi bazen çok sessiz de seyredebilir. Çoğu zaman çok şiddetli bir ağrı olsa da hafif ağrı ile geçiştirilen kalp krizleri de olabilir. 

Göğsün ortasında hafif bir ağrı, hareket ettiği zaman zorlanma, bir veya iki saat süren fazla önemsenmeyen ağrılarla da kalp krizi gerçekleşebilir. 

Kalp krizine sebep  olan koroner kalp hastalıkları Türkiye’de ve dünyada başlıca sağlık sorunlarından birisidir. Sıklıkla yaşlanma ile ilgili bir hastalık olduğu için bütün nüfus eninde sonunda kalp krizi geçirmeye adaydır ancak bazı kişiler daha çok kalp krizi riski altındadır.

Kalp krizi sıklıkla yaşlanma ile birlikte görülmekle birlikte, genetik olarak kişiden kişiye de geçiş olabilir. Aile büyüklerinde 50, 60 yaşından önce kalp krizi geçirmiş olan; ani ölüm, bypass gibi kalp ile alakalı problemler ve acil durumlar yaşamış kişiler varsa bu kişilerin aile bireyleri yoğun bir şekilde risk altındadır.

Şeker hastaları ikinci risk grubunda yer almaktadır. Gerek tip 1 olsun ki bu daha önemlidir;gerek tip 2 yaşlılık şeker hastalığı, diyabet hastalarında kalp krizi riski daha fazladır. 

Kolesterolü normalden fazla olan kişilerde kalp krizi riski fazladır. Kolesterol normal olup da, iyi kolesterolü, yani HDL'si düşük olan kişiler de risk gurubundadır. Hipertansiyon, kalp krizi riskini artırır. Hipertansiyon hastalığının sürekli kontrol altında tutulması gerekir. 

Aşırı Kilolu ve hareketsiz kişilerde kalp krizi görülme riski artar. 

Erkekler kadınlara oranla daha fazla risk altındadır.Çünkü östrojen hormonu kalp  krizine karşı koruyucu etkisi vardır.Bu sebeple Kadınlar da menopoz dönemiyle birlikte erkeklerle aynı oranda risk gurubuna girerler.

Sigara ve kalp krizi arasındaki ilişkiyi kanıtlayan bir çok çalışmanın olduğu da unutulmamalıdır. 

Kalp krizi riski için alınacak önlemler

Öncelikle sigara içiyorsanız kesinlikle hemen bırakmalısınız. Kilo kontrolünüze dikkat etmelisiniz ve fazla kilolarınızı verme yönünde hemen diyet ve egzersize başlamalısınız.İdeal kiloya ulaşınca da bu durumu devam ettirmelisiniz.Her gün en az yarım saat kardiyo egzersizi şeklinde yürüyüş veya yavaş tempo koşu yapmalısınız.

Kolesterol ,şeker ve tansiyon değerlerinizi düzenli olarak ölçtürmelisiniz ve özellikle kötü kolesterol seviyenizi düşük seviyede iyi kolesterol seviyenizi yüksek seviyede tutmaya çalışmalısınız.

Sebze ve meyve ağırlıklı olarak beslenmeye özen göstermelisiniz.Hareketsiz yaşamdan kesinlikle uzak durmalısınız.

Kalp krizi geçirdiğinizden şüpheleniyorsanız  bu hayatınızdaki en acil durum olabilir. Gerekli müdahalenin yapılabileceği bir sağlık merkezine derhal ulaşmanız gerekir. 1-1-2 yi arayarak Acil Sağlık Hizmetlerini harekete geçirmek ve Ambulans çağırmak en idealidir.Ancak ambulansın gec gelme ihtimali varsa başka şekilde bir an önce hastaneye ulaşmak yolunu aramalısınız.

Kalp krizi şüphesi varsa bu durumda herhangi bir ilaç kullanmak doğru değildir. Çünkü kalp krizi geçirip geçirmediğinizden yüzde yüz emin olamazsınız. Alacağınız ilaç zararlı etkiler verebilir. 

Ancak bir aspirin çiğnemeye başlamanız sizin için hayat kurtarıcı olabilir. Aspirin çiğnemenin yanı sıra kendinizi yoracak hareketlerden uzak durmanız konusu da çok önemlidir.

Tek başınıza bulunduğunuz bir ortamda kalp krizi geçiriyorsanız ; derin derin nefes alıp öksürmelisiniz.

Kalp krizi şüphesi ile sağlık merkezine ulaşmaya çalışırken merdiven inip çıkmak gibi kendinizi yoracak hareketlerden mümkün olduğunca uzak durmak gerekir. Yanınızda birinin olması, şuurunuzu kaybedebileceğiniz için güvenliğiniz açısından önemlidir. Dolayısıyla bir yakınınızın size  ulaşması ve onun eşlik etmesi ile beraber mümkünse ambulans ile, ambulansta gecikme ihtimali varsa derhal başka bir yol ile hastaneye ulaşmanız gerekir. 

Kalp krizi  gerçekten çok ciddi, hayati risk olan bir durumdur. Eğer büyük bir damar tıkanmışsa, Mesela ön inen bir damarda tıkanıklık varsa, neredeyse yüzde 50'ye yakın oranda hayati kayıp ile sonuçlanabilir.Ancak  bir yan damar, arka damar, sağ damar tıkanıklıklarında ölüm riski daha azdır.

Günümüz tedavilerinde  kalp kriz sonucu ölümler oldukça azalmıştır. Çünkü kalp krizleri sonucu ölümler en çok kalp ritim bozuklukları ile olmaktadır. Günümüzde Acil Sağlık Hizmetleri günden güne kendini geliştirmektedir. Ambulanslarda görev yapan Paramedik ve ATT ler olay yerinde hastaya müdahaleye başlayabilmektedir. Kişiyi hemen monitörize etmekteler ve kalp krizi  geçirip geçirmediğini anlayabilmekte ve tedavisine hemen orada başlayabilmektedirler. Gerektiği durumda Elektro şok cihazları ile müdahale edebilmektedirler.

Ayrıca kalp krizinden şüphelenilen  anda hastaya hastanelerde koroner anjiyografi dediğimiz yöntem ile damarların tıkalı yerini görüp, sonra oraya balon ve stent yöntemi ile damarı açmak mümkündür. Günümüzde yeni teknolojik müdahaleler ile zamanında hastaneye ulaşıldığında  kalp krizi sonucu ölüm riski en aza inmektedir. 

Kalp krizi geçirenlere daha sonra nasıl bir tedavi uygulanması gerektiği,  kalp krizinin o sırada nasıl tedavi edildiğine bağlıdır. Ayrıca krizin kalpte bıraktığı hasar derecesi önemlidir.Kalp Krizlerinin bazılarında hasta erken başvurduysa balon stent tedavisi uygulanır. Bazılarında ise sadece pıhtı eritici ile tedavi edilir. Bazılarında klasik ilaçlarla tedavi edilir. Çok nadir bazı durumlarda acil olarak by-pass ameliyatları yapılabilir. 

Kalp krizi geçiren bir hasta, sigara kullanıyorsa sigarayı kesinlikle bırakmalı, ideal kiloya ulaşmalı ve bunu korumalıı, tansiyonu kontrol altında tutulmalı, hareketsiz yaşamı terk ederek düzenli hareket etmelidir. 

Kalp krizi sonrası tedavi süreci şu şekilde olmalıdır.

A B C D olarak kodladığımız tabloya uymalısınız.

A Aspirin

B Beta Bloker denilen İlaçlar.Hekim kontrolünde kullanılmalıdır.

C Kolesterolün düşürülmesidir.Kolesterol düşürücü ilaçlar hekim kontrolünde                        kullanılmalıdır.

D Diyet . ( Sebze – meyve ağırlıklı beslenmeliyiz. Bitkisel yağ kullanmalıyız.)